မက္ဆင္ဂ်ာ၊ဂ်ာနယ္(၂။၁၁။၂၀၁၄)မွ ။
ဓားသြားလည္းေၾကြ၊လွံလည္းေခြျပီ
(မင္းဒင္)
(တစ္)
ေဟ့ေကာင္၊ငါဒီမွာဟ။ေပး၊မင္းအိတ္ကုိငါသယ္ခဲ့မယ္။ေလယာဥ္က အခ်ိန္မွန္သားပဲကြ။အင္း၊ဘန္ေကာက္ထရန္စစ္ဆုိေတာ့၊ မနက္ပုိင္း ကတည္းက ရန္ကုန္ကထြက္လာျပီး ဘန္ေကာက္ေလဆိပ္မွာ အၾကာၾကီး ထုိင္ေစာင့္ေနခဲ့ရမွာေပါ့။ အမွန္မွာဖူးခက္ဘန္ေကာက္ ေလယာဥ္ဟာ တစ္နာရီသာသာပဲၾကာတာပါ။ငါ့ကားက ကားပါကင္မွာ။လမ္းေလွ်ာက္သြားလုိက္ၾကတာေပါ့ကြာ။ မင္းမိန္းမဆံုးတာ ငါၾကားလုိက္တယ္။ မင္းသားႏွစ္ေကာင္၊ တပ္ထဲမွာဆုိတာလည္း၊ငါၾကားတယ္။ေအးေပါ့ကြာ၊အေဖက ဒုတိယဗုိလ္မွဴးၾကီး သားႏွစ္ ေယာက္က ဗုိလ္မွဴးေတြဆုိေတာ့ မင္းဘဝဟာေက်နပ္စရာေကာင္းပါတယ္။ဘာလုိလုိနဲ႔ မင္းနဲ႔ငါ လူခ်င္းမဆံုတာ အႏွစ္သံုးဆယ္ေက်ာ္ ေလာက္ေတာင္ရွိျပီထင္ပါရဲ့။ ဖူးခက္ကုိမင္းေရာက္လာတာ အေတာ္ပဲကြ။ငါလည္း တစ္ေယာက္တည္းေငါင္ေၾကာင္ေၾကာင္နဲ႔ ဧည့္ သည္ငတ္ေနတာၾကာေပါ့။ အထူး သျဖင့္မင္းလုိ လည္ပင္းဖက္ၾကီးတဲ့ေကာင္နဲ႔ ျပန္ဆံုရေတာ့ ေရွးျဖစ္ေဟာင္းေတြစားျမံဳျပန္ခြင့္ရတာ ေပါ့ကြာ။
မင္းမွတ္မိလား။မင္းနဲ႔ ငါေနာက္ဆံုးေတြ႔ခဲ့ၾကတဲ့ညတုန္းက မင္းဟာ၊ဦးေနဝင္းကုိ အဘၾကီးလုိ႔နာမ္စားသံုးေတာ့၊ ငါနဲ႔ ေသာက္စကားထ မ်ားၾကတာေလ။ ငါကလည္း အဘၾကီးဆုိတဲ့ အေခၚအေျပာကိုနားၾကားျပင္းကပ္၊မင္းကလည္းထစ္ကနဲရွိအဆဲေလးနဲ႔ဆုိေတာ့ နပန္း ထမသတ္ျဖစ္ခဲ့တာ ေတာင္ကံေကာင္းတယ္လုိ႔ဆုိရမယ္။အခုေတာ့မင္းအဘၾကီးလည္း သူ႔သေဘာသူေဆာင္ျပီး ဇာတ္သိမ္းသြားရွာ ပါျပီကြာ။ငယ္ငယ္တုန္းက အျဖစ္ေတြဟာ အခုေနျပန္ေတြးၾကည့္ရင္၊ရယ္စရာေတာ့အေကာင္းသားကြ။ဒါနဲ႔စကားမစပ္ ငါတုိ႔ဆရာမ ေဒၚျမျမစိန္ကုိ က်ိတ္ပုိးခဲ့တဲ့ မင္းဦးေလးေက်ာင္းဆရာဦးေစာေအာင္ျမင္တစ္ေယာက္ေကာ ေနေကာင္းရဲ့လား။ခုေလာက္ဆုိ သူေတာင္ အသက္ခုနစ္ဆယ္ေက်ာ္ဝန္း က်င္ရွိေရာ့မယ္။ငါၾကားတာကေတာ့ ဆရာမဟာအပ်ဳိၾကီးဘဝနဲ႔ဆံုးသြားရွာတယ္တဲ့ကြ။မဆံုစည္းေလေသာ အခ်စ္မ်ားေပါ့ကြာ။ ဟား၊ ဟား။
မင္းကေတာ့ ပုိးတာတစ္ေယာက္၊ရေတာ့တစ္ေယာက္ေပါ့။ေရွ႕တန္းမွာစစ္ဆင္ေရးထြက္ရင္းဖူးစာဆံုၾကတယ္ဆုိ။မင္းလုိ ႏွဳတ္နည္းျပီး ျမံဳ စိစိေနတဲ့ေကာင္က ဘယ္လုိမ်ား၊ရည္းစားစကားေျပာခဲ့ပါလိမ့္။ခဏေလးကြာ၊အထြက္ဂိတ္မွာ ကားရပ္ခ ဘတ္ႏွစ္ဆယ္ေပးလုိက္အံုးမယ္။ ေဟ့ေကာင္၊ထုိင္ခံုခါးပတ္ပတ္ထားအံုး၊ဖူးခက္ဟုိင္းေဝးကားလမ္းေတြေပၚမွာတစ္နာရီကီလုိတစ္ရာႏွဳန္းေလာက္နဲ႔ေမာင္းရမွာ။
(ႏွစ္)
မင္းျမင္တဲ့အတုိင္းပဲ ဖူးခက္ကားလမ္းေတြကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ကိုေကာင္းတယ္ကြာ။အာ၊ဘယ္ႏွယ့္၊ဖူးခက္ေလဆိပ္ၾကီးကေကာင္း လွခ်ည့္ရဲ့၊ဟုတ္လား။ဒီေလဆိပ္ဟာ အေဟာင္းၾကီးဟေကာင္ရ။ဟုိမွာေတြ႕လား။ေဘးခ်င္းကပ္လ်က္မွာ၊ျပီးလုျပီးခင္ျဖစ္ေနတာ။အဲဒါ ေလဆိပ္အသစ္ၾကီးပဲ။အေဆာက္အဦးေတြေဟာင္းလုိ႔မဟုတ္ဘူးကြ။ဖူးခက္ကုိအပန္းေျဖခရီးအျဖစ္၊လာလည္ၾကတဲ့ ၊ႏုိင္ငံတကာခရီး သည္ေတြက တစ္ႏွစ္သံုးသန္းေက်ာ္ရွိတာေၾကာင့္၊ေလဆိပ္မွာအသံုးျပဳတဲ့စံနစ္ေတြေခတ္ မမီေတာ့လုိ႔တဲ့ကြ၊ ေနာက္တစ္ခ်က္က ကားရပ္ဖုိ႔ေနရာမလံုေလာက္တာလည္းပါတယ္။ေလဆိပ္အသစ္မွာ ထည့္ေဆာက္ထားတဲ့၊ကားရပ္ဖုိ႔အေဆာက္အဦးက ဆယ္ထပ္ဆုိ လားပဲ။
မင္းက ခဝတဥကၠ႒ေတြဘာေတြလုပ္ခဲ့ဖူးေတာ့ ဗဟုသုတအျဖစ္ေျပာရအံုးမယ္။ဖူးခက္မွာ အေဆာက္အဦးသစ္ၾကီးေတြ၊ ခဏခဏ ေဆာက္လိုက္၊ေခတ္မမီေတာ့ဘူးဆုိျဖိဳလိုက္၊ေနာက္အသစ္ျပန္ေဆာက္လုိက္။လမ္းေတြဆုိလည္း ေတာင္တန္းၾကီးေတြေက်ာ္ျဖတ္ျပီး အသစ္ေဖာက္လိုက္၊တုိးခ်ဲ႕လုိက္လုပ္ေနၾကတာပဲကြ။ ဒါေပမဲ့ ထူးဆန္းတာက၊ ဘယ္ဝန္ၾကီး၊ဘယ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွ အခန္းအနားနဲ႔ လာဖြင့္ေပး တာ၊လုပ္ငန္းခြင္ကုိလာစစ္ေဆးတာ တစ္ခါမွမၾကားမိဘူးကြ။ပညာရွင္ေတြက သူတုိ႔အလုပ္သူတုိ႔၊လြတ္လြတ္လပ္လပ္လုပ္ခြင့္ရေတာ့ လမ္းအရည္အေသြးဟာ မင္းအျမင္ပဲေလ။စစ္တပ္ဆုိျပီး ေနရာတစ္ကာေတာင္စပ္စပ္ေျမာက္စပ္စပ္၊ေခြးေလွးပ်ား၊ေတာ ႏွံ႔ေလွ်ာက္ပါေန တာေတာ့ သိပ္သေဘာက်လွဘူးကြာ။
ကားလမ္းေဘးမွာျမင္ျမင္ရသမွ်ကုိ ေတာင္ၾကည့္ေျမာက္ၾကည့္လုပ္ျပီး၊ထုိင္းကို နင္းကန္အထင္မၾကီးေနပါနဲ႔ကြာ။ ဖူးခက္ဟာလြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ရာေလာက္တုန္းက ဗမာဘုရင့္တပ္ေတြထင္တုိင္းၾကဲႏိုင္ခဲ့တဲ့ေနရာကြ။ ေရွ႕မွာျမင္ေနရတာထလန္မီးပြိဳင့္ပဲ။ ထလန္မီးပြိဳင့္ရဲ့ ညာဖက္လမ္း အတုိင္းေကြ႔ဝင္သြားရင္ ထလန္ခံတပ္ေဟာင္းဆုိတဲ့ေနရာကိုေရာက္တယ္။ မီးပြိဳင့္ရဲ့ဘယ္ဘက္ကုိၾကည့္လုိက္။ မင္းျမင္ေန ရတဲ့ေတာင္ကုန္းအျမင့္ဟာ တုန္ဆုိင္းေတာင္ပဲ။တုိ႔ဗမာဘုရင္ဘုိးေတာ္ဘုရားရဲ့တပ္ေတြဟာ အဲဒီတုန္ဆုိင္းေတာင္ေပၚကေန ထလန္ ခံတပ္ထဲကုိ အေျမွာက္ေတြနဲ႔ပစ္သြင္းျပီး ျဖိဳခြင္းခဲ့ၾကတာတဲ့။ခုေနမ်ား အဲဒီတုိက္ပြဲျဖစ္ေနခ်ိန္ဆုိရင္ မင္းတုိ႔ငါတုိ႔ ေခါင္းေပၚကေန အေျမွာက္ဆံေတြ တဝီဝီျမည္သံနဲ႔ ျဖတ္ေက်ာ္သြားေနမွာေပါ့ကြာ။
ဟုိမွာေတြ႔လား။ေက်ာက္တုိင္ေပၚမွာ၊ဓားလြတ္ကိုင္ထားတဲ့ အမ်ဳိးသမီးႏွစ္ေယာက္ရဲ့အနက္ေရာင္ရုပ္ထု။(၁၇၈၆)ဝန္းက်င္က ဖူးခက္ကုိ လာသိမ္းတဲ့ ဘုိးေတာ္ဘုရားရဲ့တပ္ေတြကုိ ရြတ္ရြတ္ခၽြံခၽြံတြန္း လွန္တုိက္ခုိက္ႏုိင္ခဲ့တယ္ဆုိျပီး ဂုဏ္ျပဳထားၾကတာေပါ့ကြာ။ ထုိင္းလူမ်ဳိး ေတြအယူသည္းၾကပံုမ်ား၊အခုအခ်ိန္မွာ၊ အဲဒီအမ်ဳိးသမီးႏွစ္ေယာက္ကုိ နတ္ေဒဝတာလို ပန္းေရခ်မ္းဆီမီးကပ္လွဴေနၾက ေလရဲ့။အမွန္ ေတာ့အဲဒီအမ်ဳိးသမီးႏွစ္ေယာက္ဟာ မြတ္ဆလင္အမ်ဳိးသမီး ေတြတဲ့။ဘုိးေတာ္ဘုရားတပ္ေတြကုိ တြန္းလွန္ႏိုင္ခဲ့တယ္ ဆုိတာကုိလည္း အေနာက္တုိင္းသမုိင္းပညာရွင္ေတြက မယံုၾကည္ၾကပါဘူး။ ခံတပ္ကုိ အဝုိင္းခံရတုန္းမွာ အဂၤလိပ္သံအမတ္ဆီသူတုိ႔ ညီအမႏွစ္ေယာက္ ကေန အကူအညီလွမ္းေတာင္းတဲ့ စာထဲမွာေတာ့ ၊ဘိန္းနဲ႔ စားနပ္ရိကၡာအေၾကာင္းပဲပါသတဲ့ကြ။ဗမာတပ္ေတြဟာ ကိုယ့္ အေၾကာင္းနဲ႔ ကုိယ္တပ္ျပန္ဆုတ္သြားၾကတဲ့ကိစၥအေပၚ၊ဒီညီအမကုိ ထုိင္းရာဇဝင္ေတြမွာ၊အသားလြတ္ဇန္းတင္ေနၾကတာဆုိပဲ။ ဗမာတပ္ေတြ ဖူးခက္ကေန ေနာက္ဆံုး ဆုတ္ခြာ သြားခဲ့တာဟာ (၁၈၀၉)ခုႏွစ္၊အဂၤလိပ္ျမန္မာပထမစစ္ပြဲစျဖစ္တာ (၁၈၂၄)ဆုိတာကုိ မင္းဆက္စပ္ျပီး စဥ္းစားၾကည့္ရင္ အဲဒီေခတ္ကာလအာရွတုိက္ရဲ့ေဒသတြင္းအေျခအေနကုိသိႏုိင္တယ္ကြ။
ေနဦး၊ခုမွသတိရတယ္။မင္းလည္းမနက္အေစာၾကီးကတည္းက ေလယာဥ္ေပၚတက္လာေတာ့ ခုခ်ိန္ဆုိဗုိက္ဆာေနေရာ့မယ္။ခဏေလး၊ ဓာတ္ဆီဆုိင္တဆုိင္ဆုိင္ရွာလုိက္ဦးမယ္။ဓာတ္ဆီထည့္မလုိ႔မဟုတ္ဘူးကြ။ဓာတ္ဆီဆုိင္တုိင္းလိုလုိမွာ အဆာေျပဗုိက္ျဖည့္လုိ႔ရတဲ့ ဆုိင္ သန္႔သန္႔ေလးေတြရွိတယ္။မင္းခ်မ္းသာတာ ငါသိပါတယ္ကြာ။ငါက အိမ္ရွင္မုိ႔ ငါပဲဧည့္ခံပါရေစ။
(သံုး)
ထုိင္ကြာ၊ေဟ့ေကာင္၊ဆယ္လမြန္နဲ႔ဆလပ္သုတ္ပဲမွာလုိက္ၾကရေအာင္။ညေနလည္းေစာင္းေနျပီဆုိေတာ့ အာေရာဂ်ံအေၾကာင္းျပျပီး ဝိုင္ တစ္ခြက္တစ္ဖလားစီေမာ့ၾကအံုးစုိ႔ရဲ့ကြာ။ဟန္လုပ္မေနပါနဲ႔ကြ။မင္းၾကြက္တြင္းဆုိတာ ငါသိျပီးသားပါ။ေအးပါဟ။အျပင္းမွမဟုတ္တာ။ ငါတုိ႔ အသက္အရြယ္ေတြက ထမင္းဝုိင္းမွာ ဝုိင္ေလးတခြက္ေလာက္ေသာက္ႏိုင္ရင္သက္ရွည္က်န္းမာတယ္ဆုိတာ မင္းလည္းၾကားဖူးမွာ ပါ။အခုလို ဆုိင္ေကာင္းေကာင္းမွာထုိင္မိေတာ့ ငယ္ငယ္က ေက်ာင္းမုန္႔ေစ်းတန္းမွာ၊နားသံသီးနဲ႔ ကုလားမၾကီးေရာင္းတဲ့ ပဲသုပ္ကုိေျပးသတိရေသးေတာ့ကြာ။ကုလားပဲသုပ္ကုိစကၠဴကေတာ့ေလးနဲ႔ထည့္၊ျငဳပ္သီးေၾကာ္ေလးတစ္ေတာင့္ေထာင္လုိ႔၊ေဒၚလွခင္ၾကီးေရာင္းတဲ့ ျငဳပ္ဆီေတြနီရဲေနတဲ့ ၾကာဆံသုတ္ကလည္း တစ္သက္မေမ့စရာပါပဲ။
ဒါနဲ႔၊စကားမစပ္၊ငါမသိလုိ႔ေမးပါအံုးမယ္။မင္းတုိ႔စစ္တပ္မွာအင္အားငါးသိန္းနီးပါးရွိတယ္ဆုိ။ တစ္ႏွစ္တစ္ႏွစ္ကုိ ဘီလီယံနဲ႔ခ်ီျပီး၊ စစ္ တပ္အသံုးစားရိတ္ရွိတယ္။ဒါေတာင္ ကရင္၊ကခ်င္လက္နက္ကိုင္ေတြကို အျမစ္ျပတ္မေခ်မွဳန္းႏိုင္ဘူးလား။အဲဒီလုိေခ်မွဳန္းဖုိ႔ေကာ တကယ္လုိအပ္ရဲ့လား။ငါၾကားမိသေလာက္ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြရပ္သြားျပန္ျပီဆုိ။မင္းတုိ႔ကြာ၊တရုတ္ေနာက္ခံဘက္ဂေရာင္းရွိတဲ့ ဝ တပ္ေတြကုိေတာ့ မတုိ႔ရဲမထိရဲတဲ့ပံုပါပဲ။မင္းတုိ႔စစ္တပ္ၾကီးက ဒီေလာက္ေငြေတြသံုးေနေတာ့ လူထုအတြက္ဘာက်န္ေတာ့မွာတုန္း။မင္းတုိ႔ စစ္ဗုိလ္ေတြ တရုတ္ကုိေတာ့ အေတာ္ေၾကာက္ပံုရတယ္။တ႐ုပ္လာသည္၊ ႐ိုင္႐ိုင္ေလာ။ ႐ိုင္႐ိုင္။ျမားမိုးရြာသည္၊ ၿဖိဳင္ၿဖိဳင္ေလာ။ ၿဖိဳင္ၿဖိဳင္။ျမင္းသည္သိန္းသန္း၊ မ်ားစြာလြန္းသည္၊ ထက္၀န္းရံသ။မႏိုင္၊မႏိုင္ဆုိတဲ့ ျမင္စုိင္းေရႊြျပည္ကာခ်င္းကုိေတာင္ ေျပးသတိရမိေသး တယ္။
ငါ့စိတ္ထဲမွာေတာ့လယ္သမားေတြဆီက မင္းတုိ႔စစ္တပ္ေျမသိမ္းယာသိမ္းလုပ္တာေတြလည္းမ်ားလြန္းတယ္။အမွန္ေတာ့ စစ္တပ္ၾကီး အင္အားေကာင္းဖုိ႔အတြက္၊လိုအပ္ခ်က္ဟာလယ္ေျမ၊ေငြေၾကး၊တင့္ကား၊တုိက္ေလယာဥ္၊အေျမွာက္စစ္ေသနတ္ေတြမဟုတ္ဘူးကြ။အဓိကအက်ဆံုးအခ်က္က လူထုယံုၾကည္မွဳပါကြာ။စစ္နည္းဗ်ဴဟာ ဘယ္လုိသာလည္းစဲြကုိင္လက္နက္ ဘယ္လုိထက္လည္းျပည္သူ႔ႏွလုံး မသိမ္းၾကဳံးလွ်င္၊ျပည္သူ႔စြမ္းအား မကုိးစားလွ်င္ဓားသြားလည္းေၾကြ၊ လွံလည္းေခြအ့ံဆုိတာ မင္းလည္းသိျပီးသားပါ။
ေနာက္ျပီးမင္းတုိ႔စစ္တပ္က ေသနတ္လုတယ္ဆုိတဲ့အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ သတင္းေထာက္တစ္ေယာက္ကို ပစ္သတ္လုိက္ေသးသတဲ့။ငါ ဖတ္ဖူးသေလာက္ေတာ့၊တတိယေျမာက္ဂ်နီဖာကြန္ဗင္းရွင္းမွာ ေရးထားတာက..၊စစ္သံု႔ပန္းတစ္ေယာက္ကုိဖမ္းမိတဲ့အခါ၊ နာမည္၊ အသက္၊ ရာထူးအဆင့္၊ကုိယ္ပုိင္နံပတ္ကလြဲရင္ဘာမွေမးခြင့္မရွိဘူး။သံု႔ပန္းရဲ့ေဆြမ်ဳိးရင္းခ်ာနဲ႔၊ႏုိင္ငံတစ္ကာၾကက္ေျခနီကုိ အေၾကာင္း ၾကားရမယ္။ ေဆြမ်ဳိးေတြနဲ႔ ပံုမွန္ဆက္သြယ္ခြင့္၊ေထာင္ဝင္စာလက္ခံခြင့္ရွိရမယ္။လူ႔ဂုဏ္သိကၡာကုိေလးစားျပီး စစ္ပြဲျပီးတာနဲ႔ အျမန္ဆံုးျပန္လႊတ္ေပးရမယ္။တကယ္ဆုိ အခုမင္းတုိ႔စစ္တပ္က၊ပစ္သတ္လုိက္တဲ့သူဟာ စစ္ဖက္ၿပိဳင္တိုက္ခိုက္သူ (Combatant) မဟုတ္တာေၾကာင့္၊စစ္သံု႔ပန္းလုိ႔ေတာင္ တိတိက်က် မဆုိႏိုင္တာမုိ႔၊စစ္ပြဲကာလအတြင္း အရပ္သားေတြကုိကာကြယ္ရမဲ့ စတုတၳ ဂ်နီဖာသေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ပိုဆုိင္မယ္ကြ။ မင္းမ်က္ႏွာၾကည့္ရတာ သိပ္ေတာ့ဘဝင္က်ပံုမရဘူး။ ေပါက္ေပါက္ရွာရွာ ဝုိင္ေလး တခြက္ နဲ႔မူးပါ့မလားကြာ။ကဲ၊မင္းလည္းနားခ်င္ေရာ့မယ္။ခရီးဆက္ၾကအံုးစုိ႔ရဲ့။
(ေလး)
ဟုိမွာျမင္ေနရတာ တိုယိုတာေမာ္ေတာ္ကားေတြေရာင္းတဲ့ ကုမၸဏီျခံဝင္းၾကီးကြ။ဖူးခက္မွာ ကားအသစ္ေတြမ်ားမွာေပါ့၊အားအားရွိ ေမာ္ဒယ္အသစ္နဲ႔အေဟာင္း၊အလုိက္ေပးျပီးလဲစီးေနၾကတာကုိး။ကားေစ်းကလည္းေပါပါ့ကြာ။(Fortuner)လုိ အဆင့္ျမင့္ကားမ်ဳိးေတာင္ ဗမာေငြနဲ႔သိန္းသံုးရာ့သံုးဆယ္ေလာက္ပဲရွိတာ။အရစ္က်စနစ္နဲ႔ဆုိ၊ လက္ငင္းဗမာေငြသိန္းသံုးဆယ္ေလာက္ေပးရင္ရျပီ။တစ္လကုိဗမာေငြ ေလးငါးသိန္းသြင္းရံုပဲေလ။အမွန္ေတာ့ ဒီကိစၥေတြဟာ တုိင္းျပည္တစ္ခုမွာ က်င့္သံုးတဲ့စနစ္မွန္ေနရင္ ဘာမွထူးဆန္းတဲ့အရာမဟုတ္ပါ ဘူး။ခက္ေနတာက မင္းတုိ႔စစ္တပ္ဟာ ေခတ္ေဟာင္းစနစ္ကေန မရုန္းထြက္ခ်င္ၾကပဲကုိး။
စိတ္ေတာ့မရွိနဲ႔သူငယ္ခ်င္း၊လႊတ္ေတာ္ထဲဝင္ထိုင္ေနတဲ့ စစ္ဗုိလ္ေတြဘာမွ ေခတ္စံနစ္အေၾကာင္းကုိ မသိၾကပါဘူး။မသိတာက အျပစ္မရွိ ဘူး။ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းလုိ ပုဂၢိဳလ္မ်ဳိိးေတာင္ (၁၉၄၇)ႏွစ္၊ႏွစ္ဆန္းပုိင္းမွာ၊ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ အဂၤလန္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္အက္တလီနဲ႔ ေတြ႔ခဲ့ၾကတုန္းက ဗမာျပည္ကုိ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာပုိင္ႏိုင္ငံအျဖစ္ေက်ညာေပးဖုိ႔ အက္တလီကုိအေရးဆုိသတဲ့ကြ။အက္တလီက သူေၾကညာေပး လုိ႔မရဘူး။လႊတ္ေတာ္ကိုတင္ျပျပီး လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳမွ ေၾကညာလုိ႔ရတယ္လည္းျပန္ေျဖေရာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းဟာ၊စိတ္တုိျပီးေဆြးေႏြးပြဲကုိ ခဏရပ္လုိက္သတဲ့။ေနာက္ႏွစ္ရက္ေလာက္ၾကာမွ ဝါရင့္ႏိုင္ငံေရးသမားဘၾကီး ဘေဖ ေရာက္လာျပီး ဒီမုိကေရစီႏိုင္ငံမွာတစ္ေယာက္တည္း သေဘာနဲ႔လုပ္လုိ႔မရတဲ့အေၾကာင္း၊ဥပေဒထံုးစံအတုိင္း လႊတ္ေတာ္ကုိတင္ျပ အတည္ျပဳခ်က္ယူျပီးမွသာ ေၾကညာလုိ႔ရေၾကာင္းရွင္းျပေတာ့မွ ေျပလည္ သြားဖူးသတဲ့။ဗုိလ္ခ်ဳပ္လုိလူမ်ဳိးက မသိေပမဲ့ ေထာက္ျပမဲ့သူ ရွိရင္အမွန္ကုိလက္ခံတတ္တယ္။
မင္းတုိ႔နဲ႔ေတာ့ကြာပါ့ကြာ။ဘယ္ပညာရွင္စကားကုိမွ၊နားမေထာင္ပဲထင္ရာစုိင္းတယ္။ေခတ္စနစ္အေၾကာင္းနကန္းတစ္လံုးမွမသိပဲ၊ျပင္သင့္တာျပင္ပါဆုိေတာ့လည္း ရထားျပီးသားစည္းစိမ္ေလး ထိပါးမွာစုိးလုိ႔ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ဇြတ္ေပျပီးထုိင္၊ဟုိဥပေဒမျပင္ခ်င္ဘူး၊ ဒီဥပေဒ ကုိမထိနဲ႔တဲ့။စားဖားေတြညီညြတ္ေနလုိက္ၾကမ်ားကြာ။တခ်ဳိ႕ဆုိ အခြင့္အေရးျမင္တုိင္းနားရြက္ရြံ႕ေပတဲ့အထိ လက္တစ္ဆံုးႏွဳိက္ခ်င္ ေနၾကတုန္း။
တုိင္းျပည္ကုိခ်စ္သေလး၊ဘာေလးအသံေကာင္းမဟစ္ၾကစမ္းပါနဲ႔ကြာ။မင္းနဲ႔ငါက ပုဆုိးကြင္းသုိင္းတဲ့အရြယ္ကတည္းက ေပါင္းခဲ့တဲ့ ငယ္ေပါင္းေတြပါ။ မင္းဖင္မွာေပါက္ခဲ့ဖူးတဲ့ေပြးကြက္ေတာင္၊ ငါျမင္ဖူးသလိုငါ့ေခါင္းမွာလည္း ဒက္ေတြဗလဗြနဲ႔ဆုိတာမင္းျမင္ခဲ့ဖူးတာပဲ။
(ငါး)
မင္းတည္းမယ္ဆုိတဲ့ဟုိတယ္ၾကီးကေတာ့ ဟီးေနတာပဲငါ့ေကာင္ေရ။ဗမာ့ရာဇဝင္ညွဳိးခ်ိန္မွာ၊ မင္းလုိရာထူးဂုဏ္သိမ္ရွိ၊ ေၾကးရည္တတ္ ဗမာလူမ်ဳိးတစ္ ေယာက္ ဒီလုိပံုစံနဲ႔ ဖူးခက္ကုိ အလည္ေရာက္လာတာ ငါ့အတြက္ေတာ့ထုိင္းလူမ်ဳိးေတြၾကားမွာဂုဏ္တက္စရာပါပဲ။
ဟမ္၊မင္းဟာ၊ဗမာစစ္တပ္က ဗုိလ္မွဴးၾကီးဆုိတာ ဖူးခက္က ျမန္မာေတြမသိပါေစနဲ႔ဟုတ္လား။ေကာင္းကြာ။မေသမခ်င္းမွတ္ထားေပေတာ့၊ မင္းဟုိတယ္မွာစာရင္းသြင္းဖုိ႔ ပတ္စပုိ႔စ္အနီၾကီးထုတ္ျပလုိက္ကတည္း ေကာင္တာမွာရွိတဲ့ မန္ေနဂ်ာက မင္းဟာဗမာလူမ်ဳိးဆုိတာ ခ်က္ခ်င္းတန္းသိမယ္။ကံဆုိးရင္အဲဒီမန္ေနဂ်ာဟာ ဗမာလည္းျဖစ္ေနႏုိင္တယ္။မင္းဘယ္လုိမွေျပးမလြတ္တာက ဖူးခက္တစ္ျမိဳ႕လံုးမွာ ရွိတဲ့ဟုိတယ္တုိင္းက၊ ဧည့္ၾကိဳ၊သန္႔ရွင္းေရး၊စားပြဲထုိးဆုိတဲ့ေအာက္တန္းစားဝန္ထမ္းမွန္သမွ် ဗမာေတြခ်ည္းလုိ႔သာမွတ္ဟ။ ဖူးခက္ မွာမင္းသြားေလရာ ေနရာတုိင္း၊ရာဇဝင္မွာထင္ရွားခဲ့တဲ့ တုိ႔ဗမာမ်ားဘယ္လုိဘယ္ပံု၊ဘယ္ဘဝနဲ႔ ေရာက္ေနၾကရတယ္ဆုိတာ ေရွာင္လုိ႔ မလြတ္စတမ္း၊ မင္းကုိယ္တုိင္ေတြ႔ပါလိမ့္ မယ္ဗ်ာ။ မင္းတုိ႔အာဏာသိမ္း၊ထင္တုိင္းၾကဲခဲ့တဲ့ကာလေတြမွာ ဒီဖက္ကုိမ်က္ႏွာငယ္ဘဝနဲ႔ ေရာက္လာခဲ့ၾကရတဲ့သူေတြေပါ့။ ဓားမုိး၊ေသနတ္က်ည္ထုိးျပီး အုပ္ခ်ဳပ္ရင္ အားလံုးေကာင္းသြားမယ္ထင္ခဲ့တဲ့ မင္းတုိ႔ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေတြဟာ ဘၾကီးေတာ္မင္းတရားေလာက္ေတာင္ အျဖစ္မရွိပဲကုိး။ထလန္ခံတပ္သိမ္းတုိက္ပြဲတုိ႔၊အာရွမွာျပိဳင္စံရွားခဲ့တဲ့ ဗမာ့ေရတပ္မေတာ္တုိ႔ဆုိ တာ ခုေတာ့ပါးစပ္ရာဇဝင္ေတြျဖစ္ကုန္ျပီေဟ့။
မင္းႏွယ္ကြာ၊ဗမာျဖစ္ရတာ လူသိမခံခ်င္ဘူးရယ္လို႔။အမွန္ေတာ့မင္းလိပ္ျပာမင္းမလံုတာပါကြာ။ငါၾကီးပြားရင္ျပီးေရာ၊တုိင္းျပည္ဘာျဖစ္ျဖစ္ ဆုိတဲ့စိတ္ဓာတ္မ်ဳိးေတြေမြးခဲ့လုိ႔ေပါ့။ကမၻာေခါင္းေဆာင္ေတြလည္း ရာထူးရွိခ်ိန္ေရာ၊ရာထူးလက္လႊတ္ခ်ိန္မွာပါ လူေတြၾကားထဲမွာ သာမန္ျပည္သူလုိ သြားလာေနရဲၾကေပမဲ့၊ ဒီမုိကေရစီေခတ္ဆီခ်ီတက္မယ္ဆုိတဲ့၊မင္းတုိ႔စစ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းေတြကေတာ့ ဟုိတုန္း ကလည္း လူေတာမတုိးသလုိ၊အခုလည္းပဲလူေတာမတုိးရဲၾကရွာပါဘူး။ငါခန္႔မွန္းၾကည့္ရသေလာက္ မင္းဟာဗုိလ္မွဴးၾကီးျဖစ္တယ္ဆုိတာ ဖူးခက္က ဗမာအလုပ္သမားေတြသိရင္ ေၾကာက္လုိ႔သာႏွဳတ္ဆက္ခ်င္ႏွဳတ္ဆက္မယ္။ ရင္ထဲကေနလွဳိက္လွဳိက္လွဲလွဲၾကိဳဆုိၾက မယ္လုိ႔ေတာ့၊ငါမထင္မိဘူး။
မင္းတုိ႔ဘဝက ဓားသြားလည္းေၾကြ၊လွံ လည္းေခြျပီဆုိရင္ မင္းကုိ စကားနာထုိးတယ္ျဖစ္အံုးမယ္။စိတ္မဆုိးေၾကးေနာ္။ေဟ့ေကာင္၊ငါက မင္းလုိလည္ပင္းဖက္ၾကီးတဲ့ သူငယ္ခ်င္းကုိမေျပာလုိ႔ဘယ္သူ႔သြားေျပာရမတုန္း။ကဲ၊ကဲ၊မင္းလည္းနားၾကပါေတာ့။နားရင္းနဲ႔တုိင္းျပည္ေရွ႕ ေရးကုိ အေလးအနက္စဥ္းစားႏုိင္ရင္ တုိင္းထက္အလြန္ေပါ့ကြာ။သြားျပီေဟ့။